HR

Om meer gedetailleerd zicht op te krijgen op de ontwikkelingen op langere termijn zijn in 2021 sessies Strategische Personeels Planning gedaan. In 2022 wordt dit uitgebreid. Duidelijk is nu al dat het de komende jaren alle ‘hens aan dek’ zal zijn om medewerkers aan te trekken, op te leiden én te behouden. Naast werven, zal opleiden, opleiden en opleiden het motto moeten zijn. Voor alle zorgfuncties geldt dat de praktijk binnen de zorgorganisaties een belangrijk deel van de opleiding is. Of het nu gaat om BBL-trajecten, HBO-stages/duale leerpaden of co-schappen, stages en specialisaties van verpleegkundigen en artsen. We zullen dus zelf in ruime mate moeten investeren in de aanwas van nieuwe competente medewerkers en doorscholing naar vervolgfuncties.


Het is geen issue speciaal voor ZorgSaam: landelijk speelt hetzelfde thema, waarbij het besef alom is dat alleen door samenwerking binnen de branche antwoorden kunnen worden gevonden. ZorgSaam participeert op dit vlak dan ook in diverse samenwerkingsverbanden. De belangrijkste samenwerkingspartners op het vlak van arbeidsmarkt zijn Viazorg, UZ-Gent, ADRZ en SRVZ.


Op Zeeuws niveau wordt deze uitdaging aangegaan door op HR-gebied nauwer met vele zorgorganisaties samen te werken. Deze samenwerking is zichtbaar gemaakt in het Deltaplan. Op onderstaande vier pijlers worden initiatieven ontplooid om ook op de lange termijn kwalitatief goede zorg te kunnen blijven verlenen in Zeeland:

  • Kennis en Inzicht
  • Kiezen en Toeleiden
  • Leren en Opleiden
  • Werken en Behoud

Met name de vacatures voor Verzorgende IG en Verpleegkundige in de ouderenzorg (MBO niveau 4) blijven lastig in te vullen. Oorzaken bij de Verzorgende IG zijn verminderde geschikte kandidaten of het verminderen van het beschikbaar aantal kandidaten. Voor Verpleegkundigen geldt dat deze vaak een baan in het ziekenhuis prefereren boven de thuis-of ouderenzorg. Er is een wel een aantoonbare, duidelijke versterking van doorstroom van niveau-3 naar niveau-4 opleiding BBL4-vacatures. Omdat ook de instroom voor opleiding BBL3-vacatures significant lager is dan voorgaande jaren, is waarschijnlijk dat op dit functieniveau er een uitdaging gaat blijven.


Voor de meest schaarse vacatures (Specialist Ouderengeneeskunde, Fysiotherapeut, Psycholoog/Orthopedagoog, Internist/ Hematoloog en Klinisch Geriater) is er tekort aan aanbod vanuit de arbeidsmarkt. Daarbij speelt dat voor de schaarste vacatures Zeeuws-Vlaanderen niet prevaleert als werkomgeving voor specialisten uit de omgeving Randstad.


Aantal patiënt/cliëntgebonden vacatures

  • Ziekenhuis       115
  • Thuiszorg         60
  • Ouderenzorg   108


Aantal niet patiënt/cliëntgebonden vacatures

  • Bedrijfsbureau  23
  • ZorgSupport      68

Totaal aantal vacatures374

  • Totaal ingevulde vacatures   284
  • Totaal vervallen vacatures    52
  • Totaal actieve vacaturess      38

Gezien de demografische ontwikkelingen en de te verwachten groeiende uitstroom vanwege pensionering zal Arbeidsmarkt&recruitment een beleidsterrein blijven dat hoge urgentie heeft en van groot belang is gezien de groeiende kloof tussen beschikbaarheid van competente zorgmedewerkers en de zorgvraag. Hierbij moeten we er rekening mee houden dat de gemiddelde leeftijd bij ZorgSaam hoog is. 30% van de medewerkers bij ziekenhuis en TOZ is (anno 2021) 56 jaar of ouder. Dit is meer dan de branchegemiddelden (ziekenhuizen 24%, VVT 28%).


Vacatures 2021

Om beter inzicht te krijgen in de redenen van vertrek en beleid te kunnen ontwikkelen om vertrek te voorkomen, neemt ZorgSaam sinds mei 2020 deel aan een landelijk onderzoek met betrekking tot de uitstroom in de zorgbranche. Eind 2021 waren er voldoende deelnemers vanuit ZorgSaam geweest voor een eerste representatieve rapportage waarin in verband met de krapte op de arbeidsmarkt ervoor is gekozen de zorgfuncties te focussen op de verpleegkundige, verzorgende en helpende functies in het ziekenhuis en in de TOZ.


Er zijn per onderdeel wat verschillende accenten, echter de grote lijn is dat - het ontbreken van voldoende - loopbaanmogelijkheden, ontwikkelmogelijkheden en uitdaging in het werk het meest scoren als redenen van vertrek. Daarnaast wordt in de langdurige en kortdurende zorg de werk-privé situatie aangegeven: roostering en werktijden. Het project roostering dat opgestart is, kan hier mogelijk iets in betekenen. Arbeidsvoorwaardelijke zaken als reiskosten en salaris scoren in de langdurige en kortdurende zorg ook vrij hoog.


In alle onderdelen van ZorgSaam valt op dat de groep jonger dan 30 jaar, en korter dan twee jaar in dienst een groot percentage van de vertrekkers omvat:

  • Ziekenhuis: 54% is jonger dan 30 jaar en 45% is korter dan 2 jaar in dienst
  • Ouderenzorg: 39% is jonger dan 30 jaar en 51% is korter dan 2 jaar in dienst
  • Thuiszorg: 40% is jonger dan 30 jaar en 33% is korter dan 2 jaar in dienst

Eind 2021 is het project “Employee journey” van start gegaan. Het “boarden” van medewerkers omvat het aantrekken en optimaal inwerken van nieuwe medewerkers, het doorstromen van bestaande medewerkers naar een andere afdeling of andere rol en het uitdiensttreden van medewerkers. Een goed ingericht boardingsproces draagt ertoe bij dat nieuwe medewerkers zich welkom en ondersteund voelen, zich als ambassadeurs voor ZorgSaam zullen gedragen en sneller productief zijn. Ook hebben studies aangetoond dat de kans dat men meer dan drie jaar blijft met bijna 70% toeneemt.

Arbeidsmarkt 

In 2021 hebben ruim vier 460 medewerkers ZorgSaam verlaten. Dit is inclusief 56 medewerkers die met (pre) pensioen zijn gegaan of gebruik hebben gemaakt van een vrijwillige vertrekregeling conform cao’s. Het verloop is hiermee in 2021 iets lager geweest dan in 2020 en is op fte-basis gedaald van 13 naar 12%.

Start project Employee Journey

Medewerkersonderzoek

Om goed zicht te houden op hoe de beleving is van het werken bij ZorgSaam, wordt geregeld breedschalig onderzoek gedaan naar de medewerkersbeleving. Begin 2021 is een ZorgSaambreed medewerkersonderzoek gedaan. De uitkomsten ervan waren ruimschoots positiever dan het vorige onderzoek in 2018.

Exit redenen

Eén van de “leidende principes” van ZorgSaam is te zorgen dat medewerkers hun werk comfortabel en met plezier kunnen doen. Vanzelfsprekend is het bieden van een veilige en gezonde werkomgeving hiervoor onontbeerlijk. Het is bovendien een essentieel onderdeel van goed werkgeverschap. Doel van het geheel van activiteiten op het vlak van arbeidsomstandigheden is het realiseren van een veilige en gezonde werkomgeving in de organisatie. Onder ARBO vallen niet alleen de fysieke veiligheid en gezondheid, maar ook de psychisch sociale arbeidsbelasting (PSA). Daarom zijn ook aspecten als pesten, discriminatie en afspraken over omgang met elkaar, het omgaan met ongewenst gedrag door derden en werkdrukbeheersing onderdelen van het ARBO-beleid.


In 2021 is per BV een beleid RI&E opgeleverd door onze arbodienst. Hierin is een beoordeling gemaakt van het arbeidsomstandighedenbeleid binnen ZorgSaam. De uitkomsten van deze rapportages maakten duidelijk dat er op een aantal terreinen actie ondernomen moest worden. Het gaat daarbij met name om arbostructuur, - beleid, verantwoordelijkheden en bevoegdheden en toepassing en handhaving van externe en interne regelgeving. In het derde kwartaal van 2021 is HR aan de slag gegaan om uitwerking te geven aan deze thema’s. Aan het einde van 2021 hebben basisdocumenten rondom arbo-visie, -structuur en -beleid het licht gezien. Daarnaast is in het laatste kwartaal een inhaalslag gestart in het actualiseren van RI&E’s op basis van een planning die ook in de komende jaren doorloopt.


Arbodienst

Omdat de arbodienst waarmee ZorgSaam samenwerkte ophield te bestaan, is eind december een nieuwe Arbodienst gezocht en gevonden. Met ingang van 2022 is Occure de arbodienstverlener van ZorgSaam geworden.


Verzuim

Onderstaande grafiek geeft de ontwikkeling van het voortschrijdende verzuimpercentage (excl. zwangerschap) in 2021 van de verschillende onderdelen van ZorgSaam weer. De rode lijn, ZorgSaam Zorggroep, is het totale verzuim van de gehele organisatie.


Het voortschrijdende verzuimpercentage laat in heel 2021 een stijgende lijn zien. Het verloop van het ziekteverzuim is in lijn met de relevante benchmarks van Vernet. Het stijgende ziekteverzuim is een trend die in heel Nederland zichtbaar is waarbij de COVID-pandemie een belangrijke oorzaak is. Wel stijgt het verzuim bij ZorgSaam iets sneller dan het landelijke cijfer, het verzuimcijfer van ZorgSaam is ten opzichte van de benchmarks VVT en Ziekenhuizen 0,3% hoger dan het landelijk gemiddelde. Hierbij gaat het vooral om langdurig verzuim waarbij het zwaartepunt in de leeftijdscategorieën vanaf 46 jaar ligt. Opvallend is organisatiebreed de lage verzuimfrequentie.


Eind 2021 is een actieplan van start gegaan dat zich vooral richt op het vinden van verbeteringen in het voorkomen van langdurig verzuim. Daarnaast blijven we investeren in het vitaliteitsbeleid.


Arbeidsomstandigheden


Eén van de “leidende principes” van ZorgSaam is te zorgen dat medewerkers hun werk comfortabel en met plezier kunnen doen. Vanzelfsprekend is het bieden van een veilige en gezonde werkomgeving hiervoor onontbeerlijk. Het is bovendien een essentieel onderdeel van goed werkgeverschap. Doel van het geheel van activiteiten op het vlak van arbeidsomstandigheden is het realiseren van een veilige en gezonde werkomgeving in de organisatie. Onder ARBO vallen niet alleen de fysieke veiligheid en gezondheid, maar ook de psychisch sociale arbeidsbelasting (PSA). Daarom zijn ook aspecten als pesten, discriminatie en afspraken over omgang met elkaar, het omgaan met ongewenst gedrag door derden en werkdrukbeheersing onderdelen van het ARBO-beleid.


In 2021 is per BV een beleid RI&E opgeleverd door onze arbodienst. Hierin is een beoordeling gemaakt van het arbeidsomstandighedenbeleid binnen ZorgSaam. De uitkomsten van deze rapportages maakten duidelijk dat er op een aantal terreinen actie ondernomen moest worden. Het gaat daarbij met name om arbostructuur, - beleid, verantwoordelijkheden en bevoegdheden en toepassing en handhaving van externe en interne regelgeving. In het derde kwartaal van 2021 is HR aan de slag gegaan om uitwerking te geven aan deze thema’s. Aan het einde van 2021 hebben basisdocumenten rondom arbo-visie, -structuur en -beleid het licht gezien. Daarnaast is in het laatste kwartaal een inhaalslag gestart in het actualiseren van RI&E’s op basis van een planning die ook in de komende jaren doorloopt.


Arbodienst

Omdat de arbodienst waarmee ZorgSaam samenwerkte ophield te bestaan, is eind december een nieuwe Arbodienst gezocht en gevonden. Met ingang van 2022 is Occure de arbodienstverlener van ZorgSaam geworden.


Verzuim

Onderstaande grafiek geeft de ontwikkeling van het voortschrijdende verzuimpercentage (excl. zwangerschap) in 2021 van de verschillende onderdelen van ZorgSaam weer. De rode lijn, ZorgSaam Zorggroep, is het totale verzuim van de gehele organisatie.












Het voortschrijdende verzuimpercentage laat in heel 2021 een stijgende lijn zien. Het verloop van het ziekteverzuim is in lijn met de relevante benchmarks van Vernet. Het stijgende ziekteverzuim is een trend die in heel Nederland zichtbaar is waarbij de COVID-pandemie een belangrijke oorzaak is. Wel stijgt het verzuim bij ZorgSaam iets sneller dan het landelijke cijfer, het verzuimcijfer van ZorgSaam is ten opzichte van de benchmarks VVT en Ziekenhuizen 0,3% hoger dan het landelijk gemiddelde. Hierbij gaat het vooral om langdurig verzuim waarbij het zwaartepunt in de leeftijdscategorieën vanaf 46 jaar ligt. Opvallend is organisatiebreed de lage verzuimfrequentie.

Eind 2021 is een actieplan van start gegaan dat zich vooral richt op het vinden van verbeteringen in het voorkomen van langdurig verzuim. Daarnaast blijven we investeren in het vitaliteitsbeleid.


Vitaliteit


Na intensieve voorbereiding is in april 2021 het vitaliteitsportaal van ZorgSaam live gegaan. Op dit portaal kunnen medewerkers o.a. artikelen, e-learnings, micro learnings over vitaliteit en duurzame inzetbaarheid vinden.


Door middel van het opbouwen van een profiel wordt aan individuele medewerkers content aangeboden die past bij de persoonlijke situatie en behoefte van desbetreffende medewerker. Tevens bevat het vitaliteitsportaal een bedrijfspagina, waarop alle diensten staan die ZorgSaam in het kader van vitaliteit en duurzame inzetbaarheid aanbiedt aan haar medewerkers. Vanaf mei is gestart met het aanbieden van vitaliteitschecks aan medewerkers. In de komende 2 jaar zullen alle medewerkers van ZorgSaam in staat gesteld worden om deel te nemen aan een vitaliteitscheck. Op basis van de resultaten op groepsniveau levert leverancier FitzMe een managementrapportage waarmee knelpunten en verbeterpunten kunnen worden gesignaleerd. Er zijn KPI’s afgesproken met FitzMe om resultaten te meten. Deze KPI’s worden geëvalueerd en voor 2022 aangescherpt.


In 2021 is maandelijks een thema gekozen waaraan aandacht geschonken werd en waar activiteiten en trainingen voor werden georganiseerd. In november 2021 heeft bijvoorbeeld de Fit2Work week plaatsgevonden, waar ZorgSaam en enkele andere Zeeuws Vlaamse bedrijven een breed aanbod aan workshops, trainingen en activiteiten hebben georganiseerd waar medewerkers zich kosteloos op konden inschrijven.


Opleiding & Ontwikkeling

​​​​​​​

Digitaal opleiden heeft de afgelopen jaren een steeds grotere rol gekregen. Naast het aanbieden van standaard modules via ons Leerplein en via GoodHabitz is in 2020 geïnvesteerd in formatie zodat indien nodig ook ZorgSaam-specifieke e-learnings gecreëerd kunnen worden. Bovendien werd de jaarlijkse KennisXperience in de Thuis- en Ouderenzorg volledig online georganiseerd in samenwerking met het Ziekenhuis.


Investeren in leiderschapsontwikkeling is een van de speerpunten. Eind 2020 is het Talentenprogramma gelanceerd en is het Leiderschapsprogramma gepresenteerd. Beide programma’s worden georganiseerd in samenwerking met Blanchard Nederland en De Baak.


Strategisch opleidingsplan

Vanuit NVZ zijn organisatie gestimuleerd om via een Strategisch Opleidingsplan (SOP) het leren en ontwikkelen binnen de organisatie een duidelijke richting en gezamelijke visie te geven. De stimulans hiervoor is de aanvraag voor de KiPZ gelden, waarvoor een strategisch opleidingsplan bij de aanvraag moet worden ingediend. Binnen ZorgSaam is dan ook een Strategisch Opleidingsplan geschreven voor de hele organisatie, dit document geeft richting aan de opleidingsjaarplannen voor de verschillende onderdelen van de organisatie.

Ten behoeve van de aanvraag, voortgang en verantwoording van de KiPZ subsidie is in 2021 een duidelijke procesbeschrijving gemaakt, welke moet zorgen voor een efficiëntere werkwijze. Dit proces wordt verder geconcretiseerd in 2022, waarin met behulp van input van alle stakeholders een nieuwe versie van het SOP, gedragen door de hele organisatie zal worden geschreven.


Leer experience Platform (LXP)

In samenwerking met andere zorgorganisatie in de regio (via het deltaplan zorg en welzijn) is het keuzeproces voor de gezamenlijke aanschaf van een nieuw LXP afgerond in december 2021 samen met andere Zeeuwse zorg organisaties. Ook is er een Regionaal strategisch opleidingsplan opgesteld, als paraplu voor het SOP van de individuele organisaties.


Zorghuis van de toekomst

In 2021 is ook het project Zorghuis van de Toekomst van start gegaan. Dit project richt zich op twee ontwikkellijnen. Ten eerste een doorlopende leerlijn die voor een goede aansluiting en een aantrekkelijke toeleidingsroute moet zorgen voor zorgopleidingen. Hierin worden vo, mbo en hbo meegenomen, maar ook zij-instroom, bijscholing voor medewerkers en stagemogelijkheden/vaardigheidstraining voor buitenlandse zorgmedewerkers.

Ten tweede biedt het Zorghuis van de Toekomst een plaats waar zorgtechnologie gebruikt en getest kan worden voor zorgmedewerkers, om te ervaren hoe het is om ermee te werken, en te leren hoe zij hiermee kunnen werken; voor studenten om te zien wat het kan betekenen voor een toekomstige carrière in de zorg; en voor (toekomstige) zorgvragers, om te ervaren wat zorgtechnologie voor hen kan doen om hun kwaliteit van leven zo hoog mogelijk te houden.


Talentprogramma

In 2021 is een pilot ontwikkeld en opgestart in het Talentprogramma van ZorgSaam.

Uit de meer dan 40 aanmeldingen zijn twaalf medewerkers geselecteerd voor deelname aan deze pilot.

Deelnemers volgden gezamenlijk een aantal trainingen en workshops, hadden allemaal een mentor en hebben in de zomerperiode ervaringen uitgewisseld door in koppels bij elkaar op bezoek te gaan.

Deelnemers waren heel positief over het programma, waarbij ze aangaven met name de samenwerking met de collega’s in de groep te hebben gewaardeerd en een veel beter beeld te hebben van de organisatie. Ook de ondersteuning door de mentoren werd door hen benoemd als waardevol. Niet alle deelnemers hadden bij de afsluiting de ambitie om direct aan de slag te gaan als leidinggevende, maar een belangrijke conclusie was wel dat de stap naar die positie nog steeds als een (te) grote wordt ervaren. Een conclusie die vraagt om een tussenstap voor die medewerkers die de capaciteiten en ambitie hebben om die stap te maken in de vorm van een leertraject naast een zittende leidinggevende.

Twee deelnemers hebben voor het beëindigen van de pilot de organisatie verlaten, één deelnemer is leidinggevende geworden.


Tot slot

In de tweede helft van 2021 is een ontwikkelprogramma HR gestart waarin thematisch de ontwikkelingen en thema’s op het HR-vlak in kaart zijn gebracht. Het gaat hierbij om de volgende thema’s:

  • Arbeidsomstandigheden, met inbegrip van preventie en verzuimbegeleiding
  • Arbeidsmarkt & recruitment
  • Flexibilisering en duurzame inzetbaarheid
  • Beloningsbeleid
  • Leiderschapsontwikkeling

Voor de eerste twee domeinen zijn in 2021 de basisdocumenten gereedgekomen. Op het vlak van Opleiding en ontwikkeling is een Strategisch Opleidingsplan opgesteld. In 2022 wordt het programma voortgezet.

​​​​​​​



www.werkenbijzorgsaam.nl